Ιστορία
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Ελληνικό Εμφύλιο Πόλεμο (1946–1949) χιλιάδες Έλληνες αγωνιστές και οικογένειες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους ως πολιτικοί πρόσφυγες. Ανάμεσά τους βρέθηκαν και πολλά παιδιά που απομακρύνθηκαν από τις εμπόλεμες ζώνες. Την περίοδο 1948–1949 η τότε Τσεχοσλοβακία δέχτηκε πάνω από 12.000 Έλληνες, προσφέροντάς τους πολιτικό άσυλο και βοήθεια. Αρχικά φιλοξενήθηκαν σε προσωρινούς καταυλισμούς και παιδικούς σταθμούς για τη φροντίδα των ανηλίκων και, στη συνέχεια, εγκαταστάθηκαν σε διάφορες περιοχές της χώρας – κυρίως σε πόλεις της βόρειας Μοραβίας και της βορειοδυτικής Βοημίας. Πολλοί τακτοποιήθηκαν σε σπίτια που είχαν μείνει άδεια μετά την απομάκρυνση των γερμανόφωνων πληθυσμών, ενώ με τον καιρό άρχισαν να δημιουργούν τις δικές τους μικρές κοινότητες.
Σταδιακά, οι Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες προσαρμόστηκαν στη νέα τους πατρίδα. Μέσα στη δεκαετία του 1950 η αρχικά απομονωμένη ελληνική ομάδα ενσωματώθηκε στην τσεχοσλοβακική κοινωνία· οι ενήλικες εργάστηκαν στη βιομηχανία και στη γεωργία, αξιοποιώντας τις εμπειρίες που έφεραν από την Ελλάδα, ενώ τα παιδιά φοίτησαν σε τοπικά σχολεία μαθαίνοντας την τσεχική γλώσσα.
Παράλληλα, οι πρόσφυγες προσπάθησαν να διατηρήσουν τη μητρική τους γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμά τους. Ήδη από τα πρώτα χρόνια οργανώθηκαν ελληνικοί σύλλογοι και ομάδες στις κοινότητες των προσφύγων, οι οποίες λειτουργούσαν ως συνδετικός κρίκος μεταξύ τους. Μέσα από αυτές τις οργανώσεις – που λειτουργούσαν υπό την αιγίδα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας – οι Έλληνες της Τσεχοσλοβακίας στήριζαν ο ένας τον άλλον και κρατούσαν ζωντανές τις παραδόσεις με εκδηλώσεις, χορούς, μουσική και εορτασμούς των ελληνικών εθνικών επετείων.
Κατά τη δεκαετία του 1970, μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα, άνοιξε ο δρόμος για την επιστροφή πολλών πολιτικών προσφύγων. Κυρίως οι μεγαλύτεροι σε ηλικία Έλληνες της Τσεχοσλοβακίας άρχισαν να επαναπατρίζονται σταδιακά, ενώ αυτό εντάθηκε ιδιαίτερα τη δεκαετία του 1980, όταν η Ελληνική πολιτεία επέτρεψε πλήρως τον επαναπατρισμό, την αποκατάσταση της ιθαγένειας και τη μεταφορά συντάξεων. Ως αποτέλεσμα, ο ελληνικός πληθυσμός στη χώρα μειώθηκε σημαντικά προς τα τέλη της δεκαετίας του 1980 – η άλλοτε ακμαία κοινότητα των δεκάδων χιλιάδων περιορίστηκε πλέον σε πάνω από 3.000 Έλληνες (αυτοί που δηλώνουν Ελληνική εθνικότητα).
Μετά τις αλλαγές του συστήματος το 1989 και τις πολιτικές αλλαγές που ακολούθησαν, διαλύθηκαν και οι παλαιές οργανωτικές δομές των Ελλήνων, οι οποίες μέχρι τότε λειτουργούσαν στο πλαίσιο των ενώσεων των πολιτικών προσφύγων. Όσοι Έλληνες παρέμειναν στην Τσεχοσλοβακία – μαζί με τη δεύτερη γενιά που είχε πλέον γεννηθεί εκεί – συνέχισαν ανεπίσημα να κρατούν ζωντανή την ταυτότητα και τις παραδόσεις τους, αλλά σύντομα αισθάνθηκαν την ανάγκη να οργανωθούν ξανά σε νέα βάση. Μετά το 1990 άρχισε να συγκροτείται μια ανανεωμένη ελληνική παρουσία στην Πράγα: πέρα από τους εναπομείναντες απογόνους των πολιτικών προσφύγων, προστέθηκαν και νεοφερμένοι Έλληνες μετανάστες – φοιτητές σε τσεχικά πανεπιστήμια, επιχειρηματίες και άλλοι επαγγελματίες που ήρθαν στην Τσεχία τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Έτσι, η Ελληνική Κοινότητα Πράγας ανασυστάθηκε επίσημα κατά τη δεκαετία του 1990 ως σωματείο και συνεργάζεται στενά με τη νεοσύστατη Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων στην Τσεχία, με στόχο να συσπειρώσει τους Έλληνες της πρωτεύουσας και να αποτελέσει τον φορέα εκπροσώπησής τους στις αρχές.
Σήμερα, η Ελληνική Κοινότητα Πράγας αποτελεί ένα ζωντανό κομμάτι της ελληνικής διασποράς στην Τσεχία και διαδραματίζει σημαντικό πολιτιστικό ρόλο. Μέσα από τις δραστηριότητές της προβάλλει τον ελληνικό πολιτισμό και διατηρεί τους δεσμούς των μελών της με την ελληνική γλώσσα και παράδοση. Η Κοινότητα οργανώνει τακτικά εκδηλώσεις για τον εορτασμό των ελληνικών εθνικών επετείων, συμμετέχει ενεργά σε πολυπολιτισμικές διοργανώσεις στην Πράγα και συνεργάζεται στενά με την Ελληνική πρεσβεία καθώς και με τσεχικούς φορείς. Διαθέτει μάλιστα και δικό της χορευτικό συγκρότημα (το συγκρότημα «Ακρόπολις») και ορχήστρα («Ακρόπολις») που παρουσιάζουν ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς σε εκδηλώσεις, ενώ φροντίζει επίσης για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στις νεότερες γενιές και σε τσέχους φιλέλληνες. Μέσα από όλες αυτές τις προσπάθειες, η Ελληνική Κοινότητα Πράγας τιμά την παρακαταθήκη των πρώτων πολιτικών προσφύγων και συνεχίζει να ενισχύει τους δεσμούς ανάμεσα στον ελληνικό και στον τσέχικο λαό.